به گزارش قدس خراسان، از «هندوانه به شرط چاقو»، حالا به «دارو به شرط مکمل» رسیده‌ایم؛ این شرح حال دارو در مشهد است.

کمبود دارو در هر مقطعی درباره یک دارو جدی می‌شود، آن‌قدر که در گزارش «وضعیت قرمز دارو در حاشیه شهر» به مرگ جوانی به دلیل کمبود سرم اشاره کردیم. دارو اما نیاز اساسی است و بالای شهر و پایین شهر نمی‌شناسد.

مشاهدات میدانی خبرنگار قدس خراسان از تفاوت محسوس موجودی داروها در داروخانه‌های بالا و پایین شهر حکایت دارد؛ داروخانه‌هایی در احمدآباد و سجاد که قفسه‌هایی پر از مکمل دارند و موجودی داروهای خاصشان هم بد نیست در عوض داروخانه‌هایی در حاشیه شهر که ضروری‌ترین داروها را ندارند و مکمل‌ها در آن فاسد می‌شوند. همه این‌ها حاصل پدیده‌ای است که این روزها مسئولان داروخانه‌های سطح شهر از آن با عنوان «سبدفروشی دارو» نام می‌برند.

فروش اجباری دارو

دکتری که مدعی است وقتی با شرکت پخش دارو تماس می‌گیرم، می‌گویند ۵۰ میلیون خرید کن تا داروی مورد نیازت را تأمین کنیم!

سری به داروخانه‌های بالای شهر و پایین شهر می‌زنیم تا این معضل را که با عنوان فروش اجباری یا سبدفروشی دارو از آن یاد می‌شود، بررسی کنیم. بالای شهری‌ها می‌گویند ما مشتری مکمل‌ها و تقویتی‌ها را داریم و اگر فروش اجباری نباشد هم متقاضی خرید این محصولات هستیم؛ اما حکایت داروخانه‌های پایین شهر دردناک است؛ وقتی دارویی کم می‌شود فروش اجباری پررنگ‌تر می‌شود!

پیگیری‌های ما حکایت از این دارد که شرکت‌های مادرپخش دارو اگر در زمینه فروش اجباری در مشهد سخت‌گیری مشاهده کنند، سهمیه‌های دارویی را به شهرهای دیگر ارائه می‌کنند و بازار دارو دچار چالش می‌شود.

این موضوع را از رئیس انجمن داروسازان خراسان رضوی پیگیری کردیم. دکتر سیدعلی جعفری‌نژاد در پاسخ به سؤال خبرنگار ما، تخلف سبد فروشی دارو توسط شرکت‌های پخش را نتیجه سیاست‌های سال‌های گذشته دانست و گفت: برای قیمت‌گذاری دارو محدودیت‌های حاکمیتی وجود دارد؛ اما در مورد مکمل‌ها این موضوع وجود ندارد.

واردات مکمل‌ها سود بیشتری دارد

وی این طور ادامه داد: با توجه به مشکلاتی که در تولید دارو پیش آمد، خیلی از شرکت‌های تولیدی به سمت تولید مکمل‌ها رفتند و واردکننده هم به سمت واردات مکمل‌ها رفت تا سود بیشتری عایدش شود و الان وضعیت این است که وفور مکمل‌ها و کمبود خیلی از داروهای اساسی را داریم.

رئیس انجمن داروسازان خراسان رضوی ضمن اشاره به اینکه این مکمل‌ها به شرکت‌های پخش می‌رسد و آن‌ها موظف‌اند همه داروهایشان را پیش از اینکه تاریخ انقضا رد شود، به فروش برسانند، تصریح کرد: این موجب سبدفروشی دارو می‌شود.

هرچند گشتی در داروخانه‌های سطح شهر، حکایت از این دارد که سبدفروشی دارو مانند امری طبیعی در حال رخ دادن است؛ اما جعفری‌نژاد بر تخلف بودن این موضوع تأکید داشت و متذکر شد: طبق قانون با متخلفان برخورد می‌شود و بر همین اساس برای چند شرکت پخش در تعزیرات پرونده تشکیل شده است.

وی گفت: در همین زمینه دو هفته پیش جلسه‌ای با مدیران شرکت‌های پخش داشتیم که تذکرات لازم داده شد تا این موضوع را به شیوه درست مدیریت و از سبدفروشی دارو خودداری کنند. این توافق حاصل شد که اگر شرکت پخشی اقدام به این کار کرد، از طرف انجمن داروسازان تحت فشار قرار بگیرد و همکاری داروخانه‌ها را با آن شرکت به حداقل ممکن برسانیم.

بر اساس ابلاغیه رئیس سازمان غذا و دارو به تمامی شرکت‌های پخش دارو، فروش دارو با استفاده از روش‌های غیر متعارف از قبیل ایجاد سبد دارویی (فروش داروهای سهمیه‌ای و خاص در قبال خرید سایر داروها) و با روش‌هایی که منجر به هر نوع تبعیض بین داروخانه‌ها در زمینه دریافت داروهای مورد نیاز آن‌ها شود، ممنوع است. 

در متن این ابلاغیه آمده است: «با توجه به گزارش‌های دریافتی از معاونت‌های غذا و داروی دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور و برخی نهادهای نظارتی مبنی بر سبد فروشی، نقد فروشی و توقف فروش دارو توسط برخی شرکت‌های پخش، به اطلاع می‌رساند مستند به ماده ۲۹ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی و بند ۴ ماده ۸ آیین‌نامه تأسیس و فعالیت شرکت‌های پخش فراورده‌های سلامت‌محور که اشعار می‌دارد «فروش دارو با استفاده از روش‌های غیرمتعارف از قبیل ایجاد سبد دارویی (فروش داروهای سهمیه‌ای و خاص در قبال خرید سایر داروها) و یا روش‌هایی که منجر به هر نوع تبعیض بین داروخانه‌ها در زمینه دریافت داروهای مورد نیاز آن‌ها شود، ممنوع است» و عطف به بند ۶ ماده ۹ آیین‌نامه مذکور از آنجا که توقف فروش و عدم توزیع موجودی داروها به عنوان کالای استراتژیک و مایحتاج عمومی با وجود مجوزهای لازم، تخلف محسوب شده و موجب اختلال در زنجیره تأمین دارو می‌شود، به اطلاع می‌رساند در صورت مشاهده و یا دریافت گزارش مستند مبنی بر هرگونه تخلف در خصوص موارد فوق، مراتب از طریق مراجع قضایی پیگیری و اقدام قانونی لازم صورت خواهد گرفت».

راهکار رفع  سبدفروشی دارو چیست؟

راهکار حل معضل سبدفروشی داروها چیست؟ فعالان حوزه دارویی معتقدند برای حل این مشکل باید سیستم شرکت‌های پخش، مجازی شود و مراجعه حضوری بازاریاب‌ها به داروخانه‌ها حذف شود تا هر داروخانه بتواند میزان نیاز خود به داروها را در سامانه‌ای ثبت و بر اساس آن، دارو دریافت کند تا مشکل سبدفروشی رفع شود. در حال حاضر اتفاقی که می‌افتد این است که بازاریاب‌های شرکت‌های پخش به داروخانه‌ها مراجعه و سفارش داروخانه‌ها را برای خرید دارو دریافت می‌کنند که در این روند ممکن است سبدفروشی رخ دهد. باید مشوق‌هایی برای شرکت‌های پخش در راستای سفارش‌گیری دیجیتالی از داروخانه‌ها از سوی سازمان غذا و دارو وضع شود تا شرکت‌های پخش به سوی دیجیتالی و مجازی شدن سوق پیدا کنند و این تخلفات کاهش یابد.

خبرنگار: معصـومـه مـؤمـنیـان